فیلم Utøya: July 22 2018

استفاده فوق‌العاده از تکنیک‌های سینما وریته تجربه‌ای به شدت واقع‌گرایانه را به ارمغان می‌آورد. "وقتی یک نفر می‌تواند این‌قدر بدی به بار آورد، فکر کنید چقدر عشق می‌توانیم با هم خلق کنیم." - استینه رناته هاهایم (بازمانده اتویا)؛ ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۱ فیلم _Utøya 22. juli_ یک بررسی زیبایی‌شناختی و شبه‌مستند از کشتار اتویا در سال ۲۰۱۱ است، که از دیدگاه یکی از جوانان گرفتار در جزیره روایت...

استفاده فوق‌العاده از تکنیک‌های سینما وریته تجربه‌ای به شدت واقع‌گرایانه را به ارمغان می‌آورد. "وقتی یک نفر می‌تواند این‌قدر بدی به بار آورد، فکر کنید چقدر عشق می‌توانیم با هم خلق کنیم." - استینه رناته هاهایم (بازمانده اتویا)؛ ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۱ فیلم _Utøya 22. juli_ یک بررسی زیبایی‌شناختی و شبه‌مستند از کشتار اتویا در سال ۲۰۱۱ است، که از دیدگاه یکی از جوانان گرفتار در جزیره روایت می‌شود و نه از منظر قاتل، پلیس، والدین یا دادگاه. این فیلم به طور آشکاری با فیلم تازه منتشر شده نتفلیکس، _22 July_، تفاوت دارد؛ سازندگان _Utøya 22. juli_ به هیچ وجه علاقه‌ای به زمینه‌سازی سیاسی واضح یا پیامدهای این کشتار ندارند. البته مقایسه این دو فیلم اجتناب‌ناپذیر است، زیرا هر دو به بحث درباره اخلاق بازسازی چنین تراژدی معاصری دامن می‌زنند. اما نکته جالب این است که گرین‌گراس به خود کشتار علاقه چندانی ندارد و بیشتر بر عواقب و محاکمه بعدی تمرکز دارد، سعی در توضیح برخی از انگیزه‌های سیاسی راست افراطی دارد. در این زمینه، _Utøya 22. juli_ و _22 July_ به گونه‌ای مکمل یکدیگر هستند که نمای کلی نسبتاً کاملی از انگیزه‌ها، عمل و مجازات ارائه می‌دهند. اما آنچه فیلم _Utøya 22. juli_ را به‌ویژه شایسته تحسین می‌کند، طراحی زیبایی‌شناختی فوق‌العاده و توجیه‌پذیر از نظر موضوعی است که آن را از یک فیلم خوب به یک فیلم عالی ارتقا می‌دهد. این فیلم که توسط آنا باچه-ویگ و سیو راجندرام الیاسن نوشته شده است، بر اساس داستانی از اریک پپه (_Tusen ganger god natt_; _Kongens nei_) که کارگردانی آن را نیز بر عهده دارد، تنها بر اساس شهادت بازماندگان ساخته شده است، اما شخصیت‌ها تخیلی هستند و قهرمان داستان ترکیبی از چندین نفر مختلف است که به تنهایی آنچه را که جمعی از آن‌ها تجربه کرده‌اند، حس می‌کند. فیلم با انفجار بمبی در نزدیکی دفتر نخست‌وزیر در اسلو آغاز می‌شود و سپس تقریباً ۹۰ دقیقه به جلو می‌پرد و به اردوگاه تابستانی _Arbeidernes ungdomsfylking_ در جزیره اتویا می‌رسد. این اردوگاه که به حزب کارگران وابسته است، رویدادی سالانه است که حدود ۶۰۰ جوان در آن شرکت می‌کنند. با شروع به شنیدن خبر بمب‌گذاری در اسلو، ما با کایا (با بازی فوق‌العاده آندریا برنتزن)، یک دختر ۱۹ ساله با آرزوهای سیاسی، آشنا می‌شویم که به همراه خواهر کوچکش، امیلی (الی ریانن مولر اسبورن)، در این اردوگاه حضور دارد. در حالی که امیلی به وضوح به سیاست علاقه‌ای ندارد، کایا از اینکه مجبور است از او مراقبت کند، ناراحت است. شخصیت‌های دیگری نیز معرفی می‌شوند، از جمله پتر (برید فرستاد)، جوانی که به تحریک کایا در مسائل سیاسی معروف است؛ مگنوس (الکساندر هولمن)، که به‌طور عمده برای آشنایی با دختران به جزیره آمده و به کایا علاقه‌مند است؛ و عیسی (سروش سادات)، جوان مسلمانی که امیدوار است بمب‌گذاری کار یک جهادگر نباشد، زیرا از افزایش تعصب‌هایی که روزانه با آن مواجه است، می‌ترسد. وقتی آن‌ها درباره این موضوع صحبت می‌کنند، صداهای عجیبی از سمت جنگل به گوش می‌رسد. در ابتدا آن‌ها فکر می‌کنند که این صداها ترقه است، اما به محض اینکه کمپ‌نشینان ترسیده از درختان فرار می‌کنند، متوجه می‌شوند که اتفاقی جدی‌تر در حال وقوع است. در حالی که به یک کلبه نزدیک پناه می‌برند، کایا متوجه می‌شود که امیلی هیچ‌جایی پیدا نمی‌شود. وقتی صدای تیراندازی نزدیک‌تر می‌شود، کمپ‌نشینان متوجه می‌شوند که این کلبه هیچ‌گونه امنیت واقعی‌ای فراهم نمی‌کند و خارج می‌شوند. در حالی که پتر سعی دارد همه را قانع کند که احتمالاً این فقط یک تمرین امنیتی پیچیده است، پیشنهاد می‌شود که احتمالاً در ساحل جزیره ایمن‌تر خواهند بود تا در جنگل. اما از آنجا که این کار آن‌ها را از اردوگاهی که کایا آخرین بار امیلی را در آن دیده دورتر می‌کند، او از رفتن امتناع می‌کند و به تنهایی به اردوگاه برمی‌گردد تا خواهرش را پیدا کند. فیلم به لحاظ زیبایی‌شناختی فراتر از طراحی صدا، به‌ویژه در استفاده از تکنیک‌های سینما وریته، بسیار شایسته تحسین است. این فیلم با تلاش برای ایجاد حس واقع‌گرایی و ثبت وقایع به صورت آنی، به تماشاگر این امکان را می‌دهد که خود را در آن وضعیت ترسناک تصور کند. در کل، _Utøya 22. juli_ یک فیلم فوق‌العاده است که به لحاظ زیبایی‌شناختی نوآورانه و از نظر عاطفی ویران‌کننده است. این فیلم به شدت می‌تواند بحث‌برانگیز باشد و دیدگاه‌های مختلفی را درباره اینکه آیا چنین رویدادی باید به عنوان منبعی برای فیلم استفاده شود یا نه، به وجود آورد. اما به عقیده من، این فیلم متنی ضروری برای نروژ است که جوهره‌ای از تراژدی‌ای را که این کشور پس از جنگ جهانی دوم تجربه کرده، به تصویر می‌کشد.